Bronnen en achtergronden

Boeken

Meertaligheid en onderwijs - Agirdag, O. & Kambel, E (red.)

In dit boek delen verschillende schrijvers hun visies, ervaringen, problemen en best practices op het gebied van meertaligheid.
Agirdag, O. & Kambel, E (red.) (2018). Meertaligheid en onderwijs. Amsterdam: Boom Uitgevers.

Is die taal van ver of van hier? Wegwijs in talensensibilisering van kleuters tot adolescenten - Devlieger, M. e.a.

Zoals de titel al aangeeft, staat in dit boekje alles wat je moet weten over talensensibilisering. 
Devlieger, M. e.a. (2012). Is die taal van ver of van hier? Wegwijs in talensensibilisering van kleuters tot adolescenten. Leuven/Den Haag: Acco. 

De vliegtuigklas: naar sterk taalonderwijs op de basisschool - Frijns, C.

Carolien Frijns gidst je in dit vlot leesbare boek via literaire en wetenschappelijke vondsten doorheen inzichten over taal leren, meertaligheid en ouderbetrokkenheid.
Frijns, C. (2019). De vliegtuigklas: naar sterk taalonderwijs op de basisschool. Kalmthout: Pelckmans Pro.

Handboek taalbeleid basisonderwijs – Van den Branden, K.

Dit boek brengt belangrijke informatie over taalbeleid op de basisschool bij elkaar. Je vindt er talrijke voorbeelden uit de school- en klaspraktijk, zowel uit het kleuteronderwijs als uit het lager onderwijs. Dit boek is daarom een absolute aanrader voor kleuterleidsters, leerkrachten en directies, studenten en docenten van de lerarenopleiding en schoolbegeleiders.
Van den Branden, K. (2010). Handboek taalbeleid basisonderwijs. Leuven: Acco.

Handboek taalbeleid secundair onderwijs – Bogaert, N. & Van den Branden, K.

Dit boek brengt belangrijke informatie over taalbeleid op de secundaire school bij elkaar. Je vindt er talrijke voorbeelden uit de school- en klaspraktijk uit de verschillende graden van het secundair onderwijs. De voorbeelden komen bovendien zowel uit ASO, TSO, BSO als KSO. Dit boek is daarom een absolute aanrader voor leerkrachten en directies, studenten en docenten van de lerarenopleiding en schoolbegeleiders.
Bogaert, N. & Van den Branden, K. (2011). Handboek taalbeleid secundair onderwijs. Leuven: Acco.

Klaar voor CLIL: het CLIL-handboek voor Vlaanderen en Nederland – Martens, L. & Van de Craen, P. (red.)

Dit boek verkent de basisprincipes van CLIL en toont hoe je je didactische praktijk daarop afstemt. Thema’s als lesopbouw, denkprocessen, bepalen van doelen, scaffolding, feedback en evaluatie, multimodale input en actief leren komen erin aan bod. Het boek biedt houvast om je de CLIL-principes eigen te maken.
Martens, L. & Van de Craen, P. (red.) (2017). Klaar voor CLIL: het CLIL-handboek voor Vlaanderen en Nederland. Leuven: Acco.

Meertaligheid: een troef! Inspirerend werken met meertalige kinderen op school en in de buitenschoolse opvang - Gielen, S. & Isçi, A.

Gemakkelijk leesbaar en praktisch basiswerk voor leerkrachten kleuteronderwijs en lager onderwijs, directies en zorgcoördinatoren en begeleiders van de buitenschoolse opvang.
Gielen, S. & Isçi, A. (2015). Meertaligheid: een troef! Inspirerend werken met meertalige kinderen op school en in de buitenschoolse opvang. Sint-Niklaas: Abimo.

Meertaligheid als opdracht. Een analyse van de Brusselse taalsituatie op basis van taalbarometer 4 - Janssens, R.

De recentste publicatie van de taalbarometer. De taalbarometer werd door BRIO ontwikkeld om het taalbeeld in Brussel op te volgen. Op basis van een representatieve steekproef werd gepeild naar de taalkennis, taalgebruik en taalattitudes van Brusselaars. Welke zijn de meest gesproken talen in Brussel? Zijn er verschuivingen vast te stellen in het taallandschap?
Janssens, R. (2018). Meertaligheid als opdracht. Een analyse van de Brusselse taalsituatie op basis van taalbarometer 4. Brussel: VUBPRESS.

Nederlands als tweede taal in het basisonderwijs - Kuiken, F. & Vermeer, A.

Een aanrader voor leerkrachten in de Brusselse Nederlandstalige basisscholen. Zij hebben immers ook de deskundigheid nodig om met het Nederlands als een vreemde taal om te gaan. Het boek geeft inzicht in het proces van tweedetaalverwerving en in het bijzonder van het Nederlands als tweede taal.
Kuiken, F. & Vermeer, A. (2013). Nederlands als tweede taal in het basisonderwijs. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.

How languages are learned - Lightbown, P. & Spada, N.

Een basiswerk met onder meer inzichten over de verschillende fases in de taalontwikkeling, (meertalige) taalverwerving, het gelijktijdig leren van verschillende talen, het omgaan met taalfouten. Een aanrader omwille van de voortdurende vertaling van theorie naar praktijk. Hoofdstuk 6 zoomt bovendien volledig in op effectieve aanpakken van de tweedetaalverwerving in de klas. Enkel in het Engels verkrijgbaar.
Lightbown, P. & Spada, N. (2013). How languages are learned. Oxford University Press.

Het meertalige kind. Een eerste kennismaking - Orioni, M.

In dit boek staan heel wat basisinzichten. Orioni beschrijft het meertalige kind in al zijn facetten. Door de omgeving ook in kaart te brengen, kan ze gerichte aanbevelingen doen. Hoe kun je omgaan met meertalige kinderen in de opvang, op school of bij de logopedist?
Orioni, M. (2017). Het meertalige kind. Een eerste kennismaking. Amsterdam: Van Gennep.

Hoeveel talen spreek jij? Wat je altijd al wilde weten over meertaligheid - Orioni, M.

Dit boek richt zich tot een- en meertalige kinderen in de basisschoolleeftijd en ouder. Het taalgebruik is helder en moeilijke begrippen worden duidelijk uitgelegd.
Orioni, M. (2019). Hoeveel Talen spreek jij? Wat je altijd al wilde weten over meertaligheid. Amsterdam: uitgeverij SWP.

Handboek vreemdetalendidactiek - Dönszelmann, S. e.a.

Dit boek biedt handvaten om leerkrachten wegwijs te maken in de verschillende domeinen van het vreemdetalenonderwijs. Omdat voor vele Brusselse kinderen Nederlands een vreemde taal is, hebben de leerkrachten in het Nederlandstalig onderwijs inzicht nodig in vreemdetalendidactiek. Dit boek is hiervoor een uitstekend basiswerk.
Dönszelmann, S. e.a. (2020) Handboek vreemdetalendidactiek. Bussum: Coutinho.

Terug naar boven

Internetbronnen

Wat iedereen moet weten over de taalontwikkeling van kinderen in een diverse samenleving - Blom E.

Dit is de volledige tekst van de toespraak die Elma Blom gaf bij de aanvaarding van de leerstoel ‘Language development and multilingualism in family and educational contexts op vrijdag 11 januari 2019 in het Academiegebouw van Universiteit Utrecht. In haar oratie ontkracht Blom twee hardnekkige mythes over taalontwikkeling.
Blom E. (2019). Wat iedereen moet weten over de taalontwikkeling van kinderen in een diverse samenleving. Geraadpleegd via https://www.uu.nl/sites/default/files/oratietekst_elma_blom.pdf

Antwoorden op vragen over omgaan met meertaligheid in het onderwijs in het Nederlandse taalgebied - De Graaf, A., Delarue, S., De Coninck, K.

Verschillende taalwetenschappers geven een antwoord op 24 veelgestelde vragen over omgaan met meertaligheid in het onderwijs. De Taalunie verzamelde vragen die beleidsmakers, onderwijsprofessionals en ouders regelmatig stellen.
De Graaf, A., Delarue, S., De Coninck, K. (red.) (2019). Antwoorden op vragen over omgaan met meertaligheid in het onderwijs in het Nederlandse taalgebied. Kennisdossier van meertalig.nl, meertaligheid.be en Nederlandse Taalunie. Geraadpleegd via http://taalunieversum.org/sites/tuv/files/downloads/Omgaan%20met%20meertaligheid%20in%20het%20onderwijs.pdf

Lesactiviteiten meertaligheid: Primair onderwijs - Jansen, I., & Smit, J.

Deze bundel biedt leerkrachten van kleuterklas tot groep 8 (zesde leerjaar) handvatten om op een laagdrempelige manier aandacht te schenken aan meertaligheid.
Jansen, I., & Smit, J. (2019). Lesactiviteiten meertaligheid: Primair onderwijs. Enschede, SLO. Geraadpleegd via www.slo.nl/zoeken/@10529/lesactiviteiten/

MARS: Meertaligheid Als Realiteit op School - Van Avermaet, Piet e.a.

Dit onderwijskundig beleids- en praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek bestudeerde verbanden tussen meertaligheid en onderwijsprestaties, alsook de perceptie hieromtrent. Het ontwikkelde hiervoor onder meer het talenpaspoort.
Van Avermaet, Piet e.a. (2016). MARS: Meertaligheid Als Realiteit op School. Onderzoek in opdracht van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. Geraadpleegd via http://data-onderwijs.vlaanderen.be/documenten/bestand.ashx?nr=6366

www.meertalig.nl

www.meertalig.nl geeft heldere informatie over meertalig opvoeden met maandelijkse bijdragen van experts en ouders. De blog van de maand, taal van de maand en taaltips maken het heel concreet.

www.meertaligheid.be

www.meertaligheid.be is een verzameling nuttige achtergrondinformatie, handige materialen en concrete tips, gebaseerd op recente wetenschappelijke studies en inzichten. De website werd in 2011 ontwikkeld door het Steunpunt Diversiteit en Leren. Onderwijscentrum Gent, Centrum voor Taal en Onderwijs [KU Leuven], Agentschap Integratie en Inburgering, Atlas en Foyer werkten eraan mee.

www.metrotaal.be

www.metrotaal.be Metrotaal – Mind the gap is een website die voortkomt uit het Validiv-project (Valorising Linguistic Diversity in Multiple Contexts of Primary Education / Valorisatie van Talige Diversiteit in Meervoudige Contexten van het Basisonderwijs.). De site wil basisscholen en hun begeleiders inspireren en professionaliseren bij het werken aan een open talenbeleid waar àlle talen ‘thuis’ mogen zijn.

Terug naar boven

Podcasts

Kletsheads

Wat kun je verwachten als je je kinderen meertalig opvoedt? Waar moet je op letten? Wat helpt hun taalontwikkeling wél, en wat juist niet? Dr. Sharon Unsworth, taalwetenschapper en zelf moeder van twee meertalige kinderen, gaat elke aflevering in gesprek met een andere wetenschapper of expert over de taalontwikkeling van meertalige kinderen. 
www.kletsheadspodcast.nl/ Kletsheads. (2019) De podcast over meertalige kinderen voor ouders, leerkrachten en logopedisten.

Filmmateriaal

Klasse: voor ouders

Hoe zorgen anderstalige ouders dat hun kind snel mee is met de schooltaal? Met dit filmpje geef je ouders 3 tips. Het filmpje is beschikbaar in het Nederlands, Engels, Frans en Arabisch. www.klasse.be/80190/eerste-hulp-bij-meertaligheid-3-tips/   

Radboud Universiteit: informatieve clips over meertaligheid

Sharon Unsworth en Gerrit Jan Kootstra van het Centre for Language Studies van de Radboud Universiteit (Nijmegen) maakten drie informatieve clips over meertaligheid. Hiermee willen zij basisschoolleerlingen (van het 3de tot het 6de leerjaar), leerkrachten en hun ouders toegankelijk informeren over meertaligheid.

De Taalcanon: filmpjes over taalverwerving

De Taalcanon brengt inzichten over taal onder de aandacht van een breed publiek.. Je vindt er ook enkele filmpjes over taalverwerving.

Terug naar boven